Zarówno zagroda z Solca, a także dwa młyny wodne oraz tartak, a więc obiekty które montowane były w ostatnich miesiącach są już "pod dachem".
Zarówno zagroda z Solca, a także dwa młyny wodne oraz tartak, a więc obiekty które montowane były w ostatnich miesiącach są już "pod dachem". W przypadku zagrody z Solca jest to strzecha słomiana, która wykonana jest ze specjalnie skręconych wiązek słomy nazywanych wykręcakami. Poszycie zagrody z Solca wykonane jest „na gładko” przy użyciu wykręcaka typu „głowacz”. Płaszczyzny dachu poszyte „głowaczami” tworzą zupełnie jednolitą, gładką powierzchnię strzechy. Na tym tle kontrastowo wyglądają narożniki, które poszyte są innym rodzajem wykręcaków, a mianowicie „jeżakami”. Odbywało się to w ten sposób, że na wcześniej już położone „głowacze” nakładano kolejną warstwę wykonaną z „jeżaka”, który przycięciu tworzy charakterystyczny wystający ponad płaszczyznę „schodek”. Stąd też tak poszyte strzechą dachy czasami nazywano „z garbami” lub „ze schodkami” w narożach. Schodkowe ułożenie zastosowano nie tylko w narożach, ale również wykonano je w jednym lub w dwóch rzędach wzdłuż całej powierzchni dachów, w najwyższych partiach strzechy, tuż pod kalenicą. Miejsca te narażone są szczególnie, podobnie jak narożniki, na zerwanie przez podmuchy wiatru. Widzimy z tego, że określenie „na gładko” jest swojego rodzaju skrótem myślowym, gdyż dotyczy ono jedynie wyglądu głównych płaszczyzn dachowych.
Natomiast połacie dachowe pozostałych budynków, a więc młynów wodnych oraz tartaku wykonane są przy użyciu gontu łupanego. Gonty łupane produkowane są ręcznie, poprzez rozszczepienie siekierą kloca drewna, który rozpada się wzdłuż naturalnych włókien na deszczułki o trójkątnym przekroju. Deseczki takie mają szerokość od 7 do 14 cm i lekko falistą powierzchnię. Ich długość to ok. 60 cm. Drewno świerkowe lub jodłowe używane do wyrobu gontów musi być dobrej jakości, nie powinno mieć sęków. Gont łupany w związku z zachowaniem naturalnej struktury drewna jest bardzo trwałym materiałem, który dodatkowo wspomagany odpowiednią impregnacją potrafi zabezpieczyć budynek nawet przez okres 30-40 lat.
Andrzej Żytnicki
