KWIECIEŃ - PAŹDZIERNIK 2007 r.
Wystawa czasowa w spichlerzu z Wilkowa
Termin wystawy: kwiecień – październik 2007
Intuicyjnie wszyscy czują, czym jest kultura popularna, ale gdy przychodzi do podania definicji, okazuje się, że nie jest to łatwe. Dlaczego trudno ją zdefiniować? Jest to bowiem zjawisko szerokie, wszechobecne, objawiające się różnorodnością form, ogromnie zróżnicowane wewnętrznie. Jest najbardziej dynamicznym rodzajem kultury, stale zmienia się jej natura, reguły, modele urzeczywistniania, przez co trudno jest zamknąć ją w uniwersalnej formule. Z wielu określeń kultury popularnej jako najbardziej pasujące do założeń wystawy przyjęłam to, że jest ona synonimem rozrywki – przedstawiającym treści przeznaczone dla masowego odbiorcy, a nie dla wybranych jednostek, sposobem na spędzanie wolnego czasu – i w myśl tej definicji dokonałam wyboru eksponatów.
Celem ekspozycji jest pokazanie, jakie elementy tak rozumianej popkultury można odnaleźć w pracach twórców nieprofesjonalnych. Eksponaty prezentowane na wystawie pochodzą głównie z lat 70. i 80. Był to czas licznych konkursów organizowanych przez Cepelię, muzea, skanseny, a więc i czas wzmożonej pracy twórców oraz muzealnych zakupów. Mimo to wśród prac o tematyce świeckiej popkultura nie ma w muzealnych zbiorach wielu przedstawień – tym bardziej więc warto je pokazać. Należy też zaznaczyć, że prezentowane prace dotyczą głównie zjawisk, postaci, wydarzeń popularnych właśnie we wspomnianym wyżej okresie (niektóre funkcjonują również współcześnie – jak wesołe miasteczka, cyrk czy dobranocki).
Eksponaty na wystawie podzielone są na tematyczne działy: Świat bajek i legend, Świat literatury i ekranizacji, Świat muzyki, Świat zabawy, Świętowanie. Są to takie elementy kultury popularnej, które ewidentnie kojarzą się z czasem wolnym i rozrywką. Ludzie korzystają z nich, aby sprawić sobie przyjemność, nikt ich do tego nie przymusza.
Zgadza się to z twierdzeniem M. Krajewskiego, że warunkiem popularności jest dostarczanie przyjemności i polisemiczność (wieloznaczność), a popularnym może stać się to, z czego korzystanie, oglądanie i doświadczanie opiera się na naszym osobistym wyborze, co nie jest nam narzucane z zewnątrz, do czego nie jesteśmy przymuszani przez innych. (…) Nieprzypadkowo więc główną, choć nie jedyną sferą, w której popularność się urzeczywistnia, jest czas wolny, tradycyjnie definiowany jako „czas, w którym można być sobą” [def. M. Kaplana – za: A. Kłoskowska, Kultura masowa, Warszawa 1980, s. 164], czas wolny od konieczności, obowiązków, o którego wykorzystaniu decydujemy sami. Popularność pojawia się więc tam, gdzie istnieje wybór, którego podjęcie i rozstrzygnięcie, przynajmniej w odczuciu jednostki, jest sprawą jej własnej, osobistej decyzji. [M. Krajewski, Kultury kultury popularnej, Poznań 2005, s.38]
Wystawę przygotowano ze zbiorów:
Muzeum Etnograficznego w Toruniu
Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku
Muzeum Narodowego w Kielcach
Muzeum Regionalnego „Dom Grecki” w Myślenicach
Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu
Muzeum Śląskiego w Katowicach
Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu
