Zamknij

Setna rocznica śmierci Henryka Dembińskiego

Setna rocznica śmierci Henryka Dembińskiego

11 grudnia 1915 roku zmarł właściciel Przysuchy, poseł do Dumy, prezes Stronnictwa Polityki Realnej

Henryk Dembiński herbu Nieczuja urodził się w 1866 roku w rodzinie ziemiańskiej jako syn Juliusza i Heleny z hrabiów Wodzickich w majątku rodzinnym Góry w powiecie pińczowskim. Był wnukiem Ludwika Dembińskiego, posła na sejm Królestwa Polskiego, brata bohatera powstania listopadowego gen. Henryka Dembińskiego. Syn Ludwika, Juliusz, podzielił majątek między synów, tworząc trzy gałęzie rodu. Najstarszy syn Juliusza Ludwik (1862-1910) objął Góry z przyległościami, Henryk (1866-1915) Przysuchę z przyległościami, a najmłodszemu Stefanowi (1869-1934) przypadły Borkowice. Henryk po śmierci matki w 1869 r. był wychowywany przez siostrę ojca, Marię Stanisławową Jastrzębską. Ukończył kolegium jezuitów w Kalksburgu pod Wiedniem. Maturę zdał w morawskim Böhmisch Leipa. W latach 1884–1887 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, następnie do 1889 roku kontynuował naukę na tym kierunku w Innsbrucku. Służbę wojskową odbył w austriackim pułku ułanów. Około 1892 roku zamieszkał w Przysusze. Jako właściciel majątku prowadził gospodarstwo leśne, rolne i przemysłowe. Za nasiona jęczmienia otrzymał w 1901 roku nagrodę na wystawie w Kielcach. W 1897 roku ożenił się z Zofią Tyszkiewiczówną (1874-13 XII 1958) z Kretyngi, z którą miał ośmioro dzieci: Zofię (1898-1966), Helenę (1899-1990), Marię (1900-1901), Jana Antoniego (1902-1969), Ludwika Antoniego (1903-1984), Andrzeja Antoniego (1905-1942), Krystynę (1908-2004) i Henryka Antoniego (1911-1986), ostatniego właściciela Przysuchy.

Po rewolucji 1905 roku zaangażował się w działalność Stronnictwa Polityki Realnej. Jako przedstawiciel tego ugrupowania wszedł w styczniu 1907 roku do opoczyńskiego komitetu wyborczego. Stosunkiem głosów 49:9 został wybrany na posła do II Dumy Państwowej z guberni kieleckiej (1907). W wyborach do III Dumy był elektorem z kurii ziemiańskiej powiatu opoczyńskiego. Od początku swojej działalności politycznej był związany z ruchem konserwatywnym.

Od maja 1908 roku był prezesem Stronnictwa Polityki Realnej. Sprawował także funkcję prezesa Towarzystwa Opieki nad Wychodźcami i wiceprezesa Towarzystwa Popierania Pracy Społecznej. W latach 1910–1914 był radcą Komitetu Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego. W listopadzie 1914 roku uczestniczył w utworzeniu Komitetu Narodowego Polskiego, wchodząc do jego Wydziału Wykonawczego. Współtowarzysze i przedstawiciele innych stronnictw zwracali uwagę na jego zrównoważenie, bystry umysł i orientację w sprawach, w których zabierał głos. Podkreślali, że przy wierności zasadom zachowawczym umiał szanować zdanie przeciwne. Ceniono jego sumienność i poświęcenie dla pracy społecznej. W swoim majątku Henryk Dembiński fundował stypendia uczniom z ubogich rodzin. W 1910 roku taką pomoc otrzymał m.in. Jan Zieja (późniejszy ksiądz, pisarz religijny, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej).Umożliwiło mu to rozpoczęcie nauki w czwartej klasie Gimnazjum hrabiego Zygmunta Wielopolskiego im. św. Stanisława Kostki w Warszawie. W czasie I wojny światowej Dembiński zaangażował się w pomoc osobom potrzebującym. Był gorliwym katolikiem, członkiem Sodalicji Mariańskiej. W listopadzie 1915 roku został prezesem Centralnego Komitetu Ratunkowego w Lublinie. W latach 1907-1915 pisał dziennik polityczny. Zaczął go prowadzić jako poseł Dumy, kontynuował jako prezes Stronnictwa Polityki Realnej. Ostatni zapis został dokonany trzy dni przed jego śmiercią. Zmarł 11 grudnia 1915 roku w wieku 49 lat na zawał serca w Warszawie, w pełni aktywności politycznej i społecznej, u szczytu swojej kariery. Został pochowany w kaplicy Dembińskich w Skrzyńsku.

Fotografie:

1. Fot. A. Sèle, Henryk Dembiński, Wiedeń, zb. Muzeum w Przysusze

2. Zofia z Tyszkiewiczów Dembińska, Instytut Photographique, Paryż, zb. Muzeum w Przysusze

3. Dwór Dembińskich, okres międzywojenny, zb. Muzeum w Przysusze

4. Druk okolicznościowy, wł. Marii Pyrki

5. Kaplica Dembińskich na cmentarzu w Skrzyńsku, fot. A. Zarychta-Wójcicka

6. Płyta grobowa Dembińskich w kaplicy w Skrzyńsku, fot. A. Zarychta-Wójcicka

Regional Operational Program of the Mazovian Voivodeship 2014-2020

×

Drogi Użytkowniku!

Administratorem Twoich danych jest Muzeum Wsi Radomskiej z siedzibą przy ulicy Szydłowieckiej 30 w Radomiu. Nasz e-mail to muzeumwsi@muzeum-radom.pl, a numer telefonu 48 332 92 81.

Inspektorem ochrony danych w naszej placówce jest Katarzyna Fryczkowska, z którą skontaktujesz się mailem info@abi.radom.pl

Twoje dane zbieramy wyłącznie w celach związanych ze statutowymi zadaniami MUZEUM. Podstawą naszego działania jest przepis prawa i nasz usprawiedliwiony cel. Twoje dane pozyskaliśmy podczas pierwszego kontaktu na etapie nawiązywania współpracy. Poprosimy Cię o podanie tylko takiego zakresu danych, jaki jest niezbędny do realizacji naszych celów:

  • gromadzenie zabytków w statutowo określonym zakresie;
  • katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów;
  • przechowywanie gromadzonych zabytków, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych;
  • zabezpieczanie i konserwację zbiorów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczanie zabytków archeologicznych nieruchomych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody;
  • urządzanie wystaw stałych i czasowych;
  • organizowanie badań i ekspedycji naukowych, w tym archeologicznych;
  • prowadzenie działalności edukacyjnej;
  • popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę;
  • udostępnianie zbiorów do celów edukacyjnych i naukowych;
  • zapewnianie właściwych warunków zwiedzania oraz korzystania ze zbiorów i zgromadzonych informacji;
  • prowadzenie działalności wydawniczej.

W trosce o bezpieczeństwo zasobów Muzeum informujemy Cię, że będziemy monitorować siedzibę Muzeum z poszanowaniem Twojej ochrony do prywatności. W tym wypadku będziemy działać w oparciu o prawnie uzasadniony interes realizowany przez nas jako administratora.

Nie będziemy przekazywać Twoich danych poza Polskę, ale chcemy udostępnić je podmiotom, które wspierają nas wypełnianiu naszych zadań. Działamy w tym przypadku w celu wypełnienia obowiązku prawnego, który na nas spoczywa oraz w związku z naszym prawnie usprawiedliwionym celem.

Twoje dane będziemy przetwarzać w oparciu o uzasadniony interes realizowany przez nas jako administratora danych tj. do momentu ustania przewarzania w celach planowania biznesowego związanego z organizacją funkcjonowania Muzeum.

Przysługuje Ci prawo dostępu do Twoich danych, a także sprostowania, żądania usunięcia lub ograniczenia ich przetwarzania. Masz także prawo złożenia skargi do organu nadzorczego.

Podanie danych osobowych jest dobrowolne, ale odmowa ich podania może uniemożliwić podjęcie współpracy.

Administrator Danych Osobowych