W minionych wiekach, na ziemiach polskich, dużą popularnością cieszyła się święta Dorota ? dziewica i męczennica.
W minionych wiekach, na ziemiach polskich, dużą popularnością cieszyła się święta Dorota – dziewica i męczennica. Świadczy o tym choćby znacząca liczba kościołów, którym patronuje święta lub poświęconych jej ołtarzy. Imię Dorota z greckiego oznacza „dar Boży” i odpowiada Teodorowi czy mającemu słowiańską proweniencję Bohdanowi.
Jej żywot ginie w pomroce dziejów. O losach świętej informują nas tylko lakoniczne, na wpół legendarne wzmianki. Według tradycji katolickiej, Dorota miała pochodzić z miasta Cezarea, które leżało w rzymskiej prowincji Kapadocja – dziś jest to środkowa Turcja. Święta żyła na przełomie III i IV wieku naszej ery. Wiadomo, że poniosła śmierć w 305 roku. Wynika z tego, że była ofiarą prześladowań zapoczątkowanych w 299 roku przez cesarza Dioklecjana. Dorota nie chciała wyprzeć się swojej wiary za co została aresztowana i torturowana. Jej niezłomna postawa skłoniła do przyjęcia chrześcijaństwa przez bliżej nieznanego Teofila. Według legendy Teofil miał zapytać męczennicę dlaczego tak szybko chce stracić życie. Ona mu odpowiedziała, że ma nadzieję trafić do niebiańskich ogrodów. Wątpliwości mężczyzny rozwiało pojawienie się dziecka z koszem kwiatów i owoców, które z uwagi na to stały się atrybutami Doroty we wszystkich przedstawieniach ikonograficznych. Święta wkrótce została stracona przez ścięcie. Otrzymana przez nią kara sugeruje, że pochodziła z rodziny posiadającej obywatelstwo Imperium Romanum, gdyż ścięcie było uznawane sankcję niehańbiącą. Co ciekawe, wkrótce śmierć poniósł także nawrócony Teofil. Męczennica szybko została otoczona powszechnym kultem – należała do czternastu wspomożycieli.
Święta Dorota jest patronką zachowanego w Muzeum Wsi Radomskiej kościoła z Wolanowa zbudowanego z fundacji Anny Kwaśniewskiej w 1749 roku, właścicielki wsi Kowala-Duszocina i Strzałkowa. W jego wnętrzu, do naszych czasów przetrwały dwa wizerunki męczennicy. W ołtarzu głównym znajduje się barokowy, osiemnastowieczny obraz, na którym Dorota przedstawiona jest z owocami w towarzystwie anioła. Jednak najcenniejszy jej wizerunek znajduje się na pułapie kościoła. Polichromia prezentuje świętą w stroju antycznym ale bez typowych jej atrybutów.
