Maryjna specyfika majowego miesiąca

W polskiej rzeczywistości i pobożności maj utrwalił się jako czas szczególnie przeżywany w relacji do osoby Maryi. Należy zauważyć, że cały aspekt maryjny i mariologiczny w polskim katolicyzmie i polskiej szkole duchowości odgrywa niezwykle istotną rolę. Tytuł Matki Bożej jako Królowej narodu polskiego sięga drugiej połowy XIV wieku: Grzegorz z Sambora nazywa Maryję Królową Polski i Polaków. Teologiczne uzasadnienie tytułu Królowej pojawi się w XVII wieku po zwycięstwie odniesionym nad Szwedami i cudownej obronie Jasnej Góry, które przypisywano wstawiennictwu Maryi. Wyrazicielem tego przekonania Polaków stał się król Jan Kazimierz, który 1 kwietnia 1656 roku w katedrze lwowskiej przed cudownym obrazem Matki Bożej Łaskawej obrał Maryję za Królową swoich państw, a Królestwo Polskie polecił jej szczególnej obronie.
Odwołując się do Objawienia należy stwierdzić, że całość odniesienia do osoby Maryi wynika z Jej szczególnej relacji wobec Jezusa Chrystusa i z niej wynika. Teologia katolicka interpretując Jej powołanie i posłannictwo odwołuje się do Starego Testamentu np. Rdz. 3, 15; Iz 7, 14; So 3, 14 – 17; Mi 5, 1 – 4; Syr 24, 3 – 12; Prz 8, 22 – 35. Wyjątkowość Dziewicy z Nazaretu przekazują Ewangelie i zarazem one prowadzą chrześcijanina na drodze duchowości maryjnej czyli takiej, która urzeczywistnia w pełni wolę Boga na drodze posłuszeństwa (Mt 1 – 2; Mk 3, 31 – 35; 6, 1 – 6; Łk 1 – 2; J 2, 3 – 4; 19, 25 – 27; Ga 4, 4 – 5; Ap 12 itp.)
Kult maryjny zawsze wynika z pierwszorzędnego zwrócenia się do Jezusa Chrystusa. Posiada on dwojaki wymiar, tj. kult jakim sama Maryja czci Boga oraz kult, którym chrześcijanie czczą Maryję. Nam chodzi przede wszystkim o to drugie znaczenie. Na fakt kultu składają się następujące pasma: oddawanie czci, wzywanie, naśladowanie; służebnictwo. Sięgając do początków Kościoła należy stwierdzić, że Maryja Dziewica weszła do liturgii jako świadek historyczności i człowieczeństwa Jezusa Mesjasza. Jednocześnie jest ona w tradycji chrześcijańskiej synonimem pełnego ludzkiego otwarcia na wolę Boga oraz całkowitego oddania i posłuszeństwa. Św. Ignacy z Antiochii, św. Justyn, św. Ireneusz z Lyonu, Orygenes, Hipolit widzą w Niej Drugą Ewę i Matkę żyjących (KKK 726). Sobór Watykański II potwierdził kult maryjny (KK 67), a za nim Papież Paweł VI w adhortacji apostolskiej Marialis cultus wskazując na biblijno – teologiczne podstawy oraz ukazując jego bogactwo zarówno w życiu każdego katolika, jak również całego Kościoła powszechnego.
Polska tradycja gromadzenia się w maju w świątyniach parafialnych oraz przy przydrożnych kapliczkach wskazuje na ciągle żywe zapotrzebowanie rozwoju takiej pobożności. Cześć dla Matki Bożej wyrażająca się w szacunku dla obrazów, ikon i miejsc jest dowodem, że dla wierzących Jej życie i osoba ma szczególne znaczenie. Zarówno Godzinki o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny, jak i Litania loretańska wyrażają głęboki szacunek a także postawę wiary w Jej Pośrednictwo na drodze życia chrześcijańskiego. Głębsze wniknięcie w treści Litanii odsłania obraz niezwykle bogatego opisu Jej cech i przymiotów, które chrześcijanin chce odwzorowywać w swoim życiu. Należy zaznaczyć, że na tle doświadczenia Kościoła powszechnego pobożność i tradycja kultu maryjnego w polskiej rzeczywistości posiada bardzo żywą i bogatą tradycję. Jest pewnym rysem charakterystycznym dla polskiej duchowości i prostej pobożności ludowej.

ks. dr Marek Tatar