\"Kościół rozpoczyna rok liturgiczny od okresu Adwentu (łac. adventus; gr. epifaneia i parusia, co oznaczało w języku świeckim odwiedziny dygnitarza państwowego po objęciu urzędu, a w języku religijnym coroczne przybycie bóstwa do świątyni).[...] W V wieku zaczęto ten termin stosować w odniesieniu do czasu przygotowania do Narodzenia Pańskiego i rozbudowano nazwę-adventus Domini-oczekiwanie Pana. \"
Ks. Dariusz Zbigniew Skrok, "Adwent i Roraty znakiem bliskości Pana i czci dla Maryi"
Ks. Dariusz Zbigniew Skrok jest Dyrektorem i wykładowcą InstytutuTeologicznego w Radomiu UKSW; członkim Rady Muzealnej Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu; Przewodniczącym Diecezjalnej Komisji ds. Liturgii i Duszpasterstwa Liturgicznego w Radomiu; pracę doktorską pt: "Przygotowanie do sakramentu bierzmowania w świetle wypowiedzi młodzieży klas pierwszych liceów ogólnokształcących miasta Radomia. Studium liturgiczno-pastoralne" napisał i obronił na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w 2001 roku.
Kościół rozpoczyna rok liturgiczny od okresu Adwentu (łac. adventus; gr. epifaneia i parusia, co oznaczało w języku świeckim odwiedziny dygnitarza państwowego po objęciu urzędu, a w języku religijnym coroczne przybycie bóstwa do świątyni). W chrześcijaństwie termin adventus stał się klasycznym wyrażeniem na oznaczenie przyjścia Chrystusa-tak w sensie Wcielenia, jak również powtórnego przyjścia w chwale, w dniu paruzji. W V wieku zaczęto ten termin stosować w odniesieniu do czasu przygotowania do Narodzenia Pańskiego i rozbudowano nazwę-adventus Domini-oczekiwanie Pana. W historii Kościoła okres ten miał różną postać, co do czasu trwania i co do treści teologicznej, gdyż upodabniał się do okresu Wielkiego Postu (trwał 40 dni i zawierał teologiczne akcenty pokuty i postu, a także kolor liturgiczny fioletowy). W obecnym czasie, po reformie Soboru Watykańskiego II, Adwent rozpoczyna się I Niedzielą Adwentu, która przypada między 27 listopada a 3 grudnia i zawiera cztery niedziele, nie zawsze zaś pełne cztery tygodnie. Przesłaniem teologicznym tego okresu jest pobożne i radosne oczekiwanie na spotkanie z przychodzącym Chrystusem.
Okres Adwentu jest czasem, w którym wierni oddają szczególną cześć Maryi. Ten kult Maryjny w środowiskach parafialnych na terenie Polski przejawia się w uczestnictwie w bardzo popularnych nadal roratach-Mszy adwentowej ku czci Matki Bożej, śpiewaniu Godzinek oraz przygotowaniu i przeżyciu uroczystości Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (8.XII.).
Roraty to Msza św. ku czci Najświętszej Maryi Panny sprawowana w czasie Adwentu. Nazwa pochodzi od pierwszych słów antyfony na wejście-Introit-"Rorate caeli desuper, et nubes pluant iustum; aperiatur terra, et germinet Salvatorem"-"Niebiosa, spuśćcie Sprawiedliwego jak rosę, niech jak deszcz spłynie z obłoków, niech się otworzy ziemia i zrodzi Zbawiciela" (Iz 45, 8). Jej treść nawiązuje do formularza mszalnego święta Zwiastowania obchodzonego od V wieku w Kościele wschodnim w Adwencie (18.XII.) oraz formularzy mszalnych środy przypadających w Adwencie tzw. "suchych dni", w których Kościół zachodni czcił tajemnicę Zwiastowania. W krajach Europy zachodniej upowszechniła się praktyka celebrowania rorat przez 9 ostatnich dni przed Bożym Narodzeniem. W Niemczech i w Polsce zwyczaj ten rozciągnięto na cały Adwent. Najstarsze wzmianki sprawowania rorat sięgają XIII wieku i odnoszą się do czasów księcia Bolesława Wstydliwego (1226-1279). Pierwsze formularze znajdują się w księgach liturgicznych cystersów śląskich. W XIV wieku roraty znane są już w całej Polsce i osiągają szczytowy okres rozwoju w XVI wieku. Dla propagowania rorat i szerzenia kultu Najświętszej Maryi Panny zostały powołane specjalne bractwa duchownych tzw. rorantystów. Roraty były celebrowane o wczesnych godzinach rannych (godzina 6 rano) i miały szczególnie uroczysty przebieg. Wykonywano typowe dla tej Mszy św. śpiewy: "Hejnał wszyscy zaśpiewajmy"; "Boże wieczny", "Boże żywy"; "Zdrowaś bądź Maryja"; "Oto Pan Bóg przyjdzie". Roraty celebrowane na Wawelu wszystkie stany (króla, duchowieństwo, senatorów, szlachtę, rycerzy, mieszczan i chłopów), ich przedstawiciele podchodzili w czasie nabożeństwa do ołtarza i zapalali jedną świecę siedmioramiennego świecznika wypowiadając słowa: "Sum paratus ad adventum Dei"-"Jestem gotowy na przyjście Pana". Udział w tej Mszy św. roratniej ludzi różnych stanów był bardzo liczny. Zachowane świadectwa potwierdzają fakt ukochania tego nabożeństwa przez najważniejsze osoby w Polsce.
Po Soborze Trydenckim popularność rorat nieco się zmniejszyła, ale w Polsce za zgodą Świętej Kongregacji Obrzędów nadal z żywą wiarą i przy licznym udziale wiernych modlono się przez cały Adwent, uroczyście celebrowano wotywę o Najświętszej Maryi Pannie przy wystawionym Najświętszym Sakramencie i śpiewano typowe dal tej Mszy św. pieśni. Należy pamiętać, że po reformie ostatniego Soboru roraty mogą być sprawowane tylko w dni powszednie.
Z Mszą św. "roratnią" związane są liczne zwyczaje ludowe. W Lubelskiem, na Mazowszu i Podlasiu praktykuje się po wsiach grę na "ligawkach" (drewniany instrument dęty, długości 1-2 metrów, używany dawniej przez pasterzy) smętnych melodii przed wschodem i zachodem słońca. Gra ta ma przypominać koniec świata i trąbienie Archanioła na Sąd Pański. W czasie celebracji Mszy św. roratniej ustawia się przy ołtarzu i zapala się dodatkową świecę zwaną roratką, która przyozdobiona jest białą lub niebieską wstążką i zielonym mirtem lub wianuszkiem z bukszpanu. Symbolizuje ona Maryję jako jutrzenkę poprzedzającą wschód słońca-Jezusa Chrystusa, Maryję, która w swoim łonie niesie światu Chrystusa.
Od wieków sprawowaniu rorat towarzyszy niepowtarzalna atmosfera, różniąca się od innych okresów liturgicznych. Ta inność to sam nastrój zadumy, wczesna pora dnia pogrążonego w ciemności, oczekiwanie na Chrystusa i specyfika samej liturgii z podkreśleniem osoby Maryi, która nas prowadzi na spotkanie ze swoim Synem. Zazwyczaj kościół od początku Mszy św. pogrążony jest w mroku, palą się tylko świece przy ołtarzu i przyniesione przez dzieci lampiony. Dopiero podczas hymnu "Chwała na wysokości Bogu" zapala się wszystkie światła w kościele. W takiej atmosferze człowiek łatwiej poddaje się wewnętrznej refleksji i uświadamia sobie-kim dla mnie jest przychodzący Chrystus ? jak mam się przygotować na to ważne spotkanie ze Zbawicielem?
Zachowanym także zwyczajem adwentowym w niektórych parafiach jest budowanie symbolicznych schodów. Posiadają one tyle schodów ile dni liczy Adwent, po nich w czasie rorat przesuwa się coraz niżej figurkę przychodzącego Dzieciątka Jezus.
Innym zwyczajem jest sporządzanie wieńca adwentowego, który umieszczany jest nad ołtarzem, a także w domach ludzi wierzących. Wieniec zbudowany jest z zielonych gałązek drzew iglastych, w kształcie koła, na którym umieszcza się cztery świece (4 niedziele Adwentu). Po każdej niedzieli zapala się kolejną świecę. Wieniec jest obrazem wspólnoty oczekującej w miłości i radości swego Pana.
Wykorzystano następujące opracowania:
B. Nadolski, Liturgika, t.I, Poznań 1991, s.112-113.
J. Kopeć, Bogarodzica w kulturze polskiej XVI wieku, Lublin 1997, s. 309-318.
W. Socha, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia okresu Adwentu i Bożego Narodzenia w regionie krośnieńskim, Krosno 1998, s.71-82.
