Zamknij

Gregorianki

Gregorianki

Obchody rozpoczynało uroczyste nabożeństwo szkolne, po którym odbywał się pochód maskowy połączony z kwestą na rzecz przyszłorocznego święta, a na koniec uczta z występami.

Z odwiecznych czasów studenci tutejsi do nie-dawna zachowywali

zwyczaj chodzenia po gregórkach. Jeden ubierał się za biskupa,

dwaj za księży, a czwarty za sługę kościelnego. Ubiory mieli klejone

z papieru. W dzień ś. Grzegorza w marcu obchodzili przy dzwonku

wszystkie domy i w każdym śpiewali:

Ojcowie, matki! – swoje miłe dziatki

do szkoły dajcie, – a nie odbierajcie.

Boć to nauka – zdobi człowieka.

Nauka klejnot, nauka skarb drogi,

tego nie wydrze nieprzyjaciel srogi.

(…)

Dajcie-ż nam na miód i na obwarzanki,

Sprawimy sobie gregorjanki”.

Oskar Kolberg, Radomskie, cz. I. Dzieła wszystkie, t. 20, Wrocław–Poznań 1964, s. 99.

Zbliżający się pierwszy dzień kalendarzowej wiosny to również nieformalnie obchodzony przez uczniów Dzień Wagarowicza. Obecnie nauczyciele starają się łączyć to nieoficjalne święto z celebrowanym całą klasą, radosnym powitaniem wiosny. Poszukując podobnego święta w minionych wiekach należałoby zwrócić uwagę na gregorianki. Dawne święto szkolne obchodzone w dniu 12 marca, w dzień wspomnienia w Kościele katolickim papieża św. Grzegorza Wielkiego, patrona szkół podstawowych. Według R. Gansińca, który poświęcił gregoriankom obszerne studium opublikowane pod tym samym tytułem w „Pamiętniku Literackim” z 1954 r., zwyczaj narodził się w XV w. w Alzacji jako dzień, w którym jednocześnie żegnano abiturientów i witano pierwszoklasistów. Obchody rozpoczynało uroczyste nabożeństwo szkolne, po którym odbywał się pochód maskowy połączony z kwestą na rzecz przyszłorocznego święta, a na koniec uczta z występami. Stałym punktem programu był występ tzw. „biskupa żakowskiego”, który wygłaszał komiczne, rymowane najczęściej „kazanie”. W Polsce gregorianki przyjęły się w XVI w. i były obchodzone do II połowy XIX w. Według niektórych badaczy w tym dniu rozpoczynał się rok szkolny, a więc kilka dni wcześniej bakalarze obchodzili domy, przypominając o mających się rozpocząć zajęciach szkolnych. Uczniowie natomiast, już dokładnie w tym terminie, obchodzili domy i wypraszali dary: słodycze, jajka, suszone owoce. W czasie występów często recytowano wiersze Jana Kochanowskiego. Święto zanikło z końcem XIX wieku, ale przetrwało jeszcze jakiś czas w postaci fragmentów kolęd i pastorałek, czy zapomnianych dzisiaj przysłów, np. „Ubrać się jak na jakie gregorianki”.

Regional Operational Program of the Mazovian Voivodeship 2014-2020

×

Drogi Użytkowniku!

Administratorem Twoich danych jest Muzeum Wsi Radomskiej z siedzibą przy ulicy Szydłowieckiej 30 w Radomiu. Nasz e-mail to muzeumwsi@muzeum-radom.pl, a numer telefonu 48 332 92 81.

Inspektorem ochrony danych w naszej placówce jest Katarzyna Fryczkowska, z którą skontaktujesz się mailem info@abi.radom.pl

Twoje dane zbieramy wyłącznie w celach związanych ze statutowymi zadaniami MUZEUM. Podstawą naszego działania jest przepis prawa i nasz usprawiedliwiony cel. Twoje dane pozyskaliśmy podczas pierwszego kontaktu na etapie nawiązywania współpracy. Poprosimy Cię o podanie tylko takiego zakresu danych, jaki jest niezbędny do realizacji naszych celów:

  • gromadzenie zabytków w statutowo określonym zakresie;
  • katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów;
  • przechowywanie gromadzonych zabytków, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych;
  • zabezpieczanie i konserwację zbiorów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczanie zabytków archeologicznych nieruchomych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody;
  • urządzanie wystaw stałych i czasowych;
  • organizowanie badań i ekspedycji naukowych, w tym archeologicznych;
  • prowadzenie działalności edukacyjnej;
  • popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę;
  • udostępnianie zbiorów do celów edukacyjnych i naukowych;
  • zapewnianie właściwych warunków zwiedzania oraz korzystania ze zbiorów i zgromadzonych informacji;
  • prowadzenie działalności wydawniczej.

W trosce o bezpieczeństwo zasobów Muzeum informujemy Cię, że będziemy monitorować siedzibę Muzeum z poszanowaniem Twojej ochrony do prywatności. W tym wypadku będziemy działać w oparciu o prawnie uzasadniony interes realizowany przez nas jako administratora.

Nie będziemy przekazywać Twoich danych poza Polskę, ale chcemy udostępnić je podmiotom, które wspierają nas wypełnianiu naszych zadań. Działamy w tym przypadku w celu wypełnienia obowiązku prawnego, który na nas spoczywa oraz w związku z naszym prawnie usprawiedliwionym celem.

Twoje dane będziemy przetwarzać w oparciu o uzasadniony interes realizowany przez nas jako administratora danych tj. do momentu ustania przewarzania w celach planowania biznesowego związanego z organizacją funkcjonowania Muzeum.

Przysługuje Ci prawo dostępu do Twoich danych, a także sprostowania, żądania usunięcia lub ograniczenia ich przetwarzania. Masz także prawo złożenia skargi do organu nadzorczego.

Podanie danych osobowych jest dobrowolne, ale odmowa ich podania może uniemożliwić podjęcie współpracy.

Administrator Danych Osobowych