Pierwsze cechy (stowarzyszenia rzemieślników) pojawiły się w Europie w XI i XII wieku. Ich powstanie związane było z ochroną interesów rzemieślniczych w warunkach rosnącej konkurencji. Ze względu na cel jak i strukturę nawiązywały z jednej strony do tradycji korporacji rzemieślniczych z okresu schyłku cesarstwa rzymskiego, z drugiej zaś do bractw religijnych. W Polsce zrodziły się w XIII wieku, kiedy miała miejsce kolonizacja miast na prawie niemieckim.
Największy rozkwit stowarzyszeń cechowych przypadł w Europie na wiek XIII. Wtedy to w Paryżu działało 101 cechów, a w Wenecji 140. W Polsce rozwinęły się w wieku XV. Proces ten potwierdza Kodeks przywilejów cechów krakowskich spisany w 1505 roku przez Baltazara Behema. Kodeks ozdobiony 26 miniaturami przedstawiającymi poszczególne stowarzyszenia rzemieślników stanowi ceny zabytek kultury cechowej.
Cechy, walcząc z konkurencją, reglamentowały własną produkcję i sprzedaż. Ograniczały handel cechów z innych miast tylko do jarmarków. Walczyły z wolnicami, czyli wolnym obrotem handlowym, który mógł się odbywać w dni targowe. Organizowały wspólny zakup surowców w celu ochrony własnej produkcji. Toruńscy piekarze przeprowadzali rewizje przy bramach i rekwirowali chleb.
Zmierzch znaczenia cechów nastąpił na przełomie XVIII i XIX wieku. Związany był z rewolucją przemysłową. W tym czasie na ziemiach polskich zmieniono prawo Galicja 1778, Prusy 1810 - 1811, Królestwo 1816. Nowe ordynacje zezwalały na swobodne uprawianie rzemiosła. Ustawa obowiązująca w Polsce od 1946 roku sprowadziła ustrój cechowy do formy koncesjonowania warsztatów rzemieślniczych przez państwo.