Zamknij

Aleksandra Żytnicka, Nagroda im. Oskara Kolberga dla Kapeli Braci Tarnowskich z Domaniowa

Bracia Józef, Stanisław i Adam Tarnowscy tworzą jedną z najlepszych kapel regionu radomskiego. Obdarzeni wrodzonym talentem muzycznym, przekazywanym z pokolenia na pokolenie, bracia czuli wręcz „przymus grania” i podobnie jak ich przodkowie wykonywali we wsi zawód muzykanta.

Bracia Józef, Stanisław i Adam Tarnowscy tworzą jedną z najlepszych kapel regionu radomskiego. Wspólnie zagrali ponad 500 wesel. Urodzeni w Domaniowie (gmina Przytyk) są synami utalentowanej śpiewaczki Marianny, z domu Mika oraz skrzypka Antoniego z Marysina, ucznia Antoniego Chydzińskiego. Tradycje rodzinnego muzykowania sięgają pradziadka braci ze strony mamy. Obdarzeni wrodzonym talentem muzycznym, przekazywanym z pokolenia na pokolenie, bracia czuli wręcz „przymus grania” i podobnie jak ich przodkowie wykonywali we wsi zawód muzykanta.
Najstarszy Józef (ur. 1933 r.) mieszka nadal w rodzinnej wsi. Utrzymywał się z gospodarstwa rolnego. W Kapeli pełni rolę bębnisty. Następny w kolejności Stanisław (ur. 1940 r.) mieszka obecnie w Radomiu.
Z wykształcenia jest murarzem, państwowe posady zamienił w latach 70. na własny zakład wykonujący prace budowlane. Swoją przygodę z muzyką rozpoczął od gry na skrzypcach, żeby zamienić ją w późniejszych latach na harmonię trzyrzędową.
Najmłodszy z braci Adam (ur. 1945 r.) mieszka w podradomskiej wsi Janiszew. Skończył szkołę rolniczą. Zanim poszedł w ślady brata i założył samodzielny zakład murarski, zarabiał jako murarz, tynkarz, a także mechanik samochodowy. Skrzypce, instrument, przy którym pozostał do dnia dzisiejszego opanował na tyle szybko, by w wieku trzynastu lat zagrać swoje pierwsze wesele. Początkowo bracia tworzyli dwie osobne kapele w składach: Stanisław Tarnowski (skrzypce), Marian Lipiec, a następnie Tadeusz Lipiec (harmonia) oraz Adam Tarnowski (skrzypce), Piotr Oparczyk (harmonia).
W 1967 r. muzykanci z Domaniowa podjęli decyzję o założeniu wspólnej kapeli. W tym celu środkowy z braci zarzucił grę na skrzypcach na rzecz harmonii trzyrzędowej i rok później, na weselu Genowefy Żebrak z Wiru i Adama Gębki ze Rdzuchowa, miał miejsce debiut trio braci Tarnowskich. Od tego momentu datuje się początek istnienia Kapeli. W latach 1975 – 1976 rozszerzyli swoje instrumentarium o modne w tym okresie saksofon i trąbkę. Jeśli tylko pozwalała na to zamożność gospodarza występowali w składzie z saksofonistami Stefanem Gołąbkiem a następnie Tadeuszem Dąbrowskim oraz trębaczami, kolejno: Janem Pasikiem, Bogdanem Przyrockim i Bogdanem Gajdą, który grał zamiennie również na gitarze. Na przełomie lat 80. i 90. w Kapeli pojawił się, zastępujący sporadycznie Bogdana Gajdę, klarnecista i gitarzysta Andrzej Kwiatkowski.
Bracia Tarnowscy grają, jak mówią, „wszystko”. Ich repertuar, to: mazurki, oberki, polki, kujawiaki, marsze, walce, fokstroty, tanga, rumby, szlofokse itd., podsłyszne u znanych im muzykantów z okolicy. „Gdzie i jak nacisnąć strunę” musieli nauczyć się sami. Wspominają, że wujek, nie chcąc, by poszli w ślady skrzypków z rodziny, ograniczał się tylko do odgrywania poszczególnych melodii.
W latach 1991 – 1994 Stanisław i Adam Tarnowscy podjęli się prac sezonowychw Niemczech, co wymusiło przerwę w graniu. Potem przyszło im wkroczyć w rzeczywistość, w której na przyjęciach ślubnych królowało od dłuższego czasu disco – polo. Wesela, na których mogli grać swoją „starodawną” muzykę zdarzały im się sporadycznie. Muzykowali więc głównie dla siebie i rodziny na przysłowiowych imieninach. Dopiero w 2004 roku „odkrył” ich na nowo i namówił do grania dla szerszej publiczności Andrzej Bieńkowski, malarz, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, etnograf pasjonat, autor m.in. publikacji pt. „Ostatni wiejscy muzykanci”. Zachęceni, bracia Tarnowscy reaktywowali kapelę i zaczęli aktywnie uczestniczyć w różnego rodzaju imprezach folklorystycznych.
Pierwszym konkursem, w którym wzięli udział były „Spotkania z folklorem im. Stanisława Stępniaka” w Wieniawie, na którym zajęli III miejsce. Kolejne lata przyniosły im szereg nagród i wyróżnień na przeglądach kapel i zespołów ludowych m.in. w Iłży, Zakrzewiu, Przysusze, Wiśniewie i Pawłowie. Ukoronowaniem sukcesów była I nagroda w kategorii kapel na festiwalu w Kazimierzu Dolnym (w 2008 r.). Ostatnie z ich osiągnięć, to m.in. I nagroda na VI Koneckim Przeglądzie Kapel i Solistów - Instrumentalistów Ludowych „Muzykanty” w Końskich (w 2010 r.) i specjalne wyróżnienie na I Festiwalu Folkloru „Na Styku Ziemi Łódzkiej Mazowsza i Małopolski” w Opocznie (w 2010 r.).
Kapela Braci Tarnowskich znana jest również z zabawnych scenek rodzajowych odgrywanych zwyczajowo drugiego dnia wesela. Smykałka do aktorstwa w połączeniu z wrodzonym poczuciem humoru sprawiała, że celowali oni w reżyserowanych przez siebie spektaklach a na weselach, w których uczestniczyli, ich przedstawienia miały takie same znaczenie jak gra do tańca. Zanikły już zwyczaj „teatru weselnego” Kapela zaprezentowała dwukrotnie: podczas III Spotkań Teatralnych Innowica 2010 w Nowicy oraz festynu „Muzyka wsi” w Muzeum Wsi Radomskiej (w 2011 r.).
Ponadto bracia Tarnowscy uczestniczą w rozmaitych przedsięwzięciach, których celem jest przekaz polskiej tradycji muzycznej młodemu pokoleniu. Wzięli udział m.in. w projekcie „Muzyka Źródeł. Spotkanie Pokoleń” (Radom, 2008 r.), który został uwieńczony płytą uczestników warsztatów, a także w Festiwalu „Wszystkie Mazurki Świata” (Warszawa 2010 r.), podczas którego został zrealizowany film.
Przede wszystkim jednak oberki i polki bracia nauczyli grać swoje utalentowane muzycznie dzieci. Jedynie jednak syn Józefa Jan oraz wnuk Łukasz znaleźli w weselnym repertuarze swojej kapeli miejsce na „wiejskie kawałki”. Już synowie Stanisława i Adama, Waldemar i Tomasz w założonym przez siebie zespole grają współczesne melodie.
Nagrania Kapeli Braci Tarnowskich znajdują się w zbiorach Muzeum Wsi Radomskiej oraz Andrzeja Bieńkowskiego, który opisał ją oprócz tego w książkach: „Sprzedana Muzyka” i „1000 kilometrów muzyki” .

Regional Operational Program of the Mazovian Voivodeship 2014-2020

×

Drogi Użytkowniku!

Administratorem Twoich danych jest Muzeum Wsi Radomskiej z siedzibą przy ulicy Szydłowieckiej 30 w Radomiu. Nasz e-mail to muzeumwsi@muzeum-radom.pl, a numer telefonu 48 332 92 81.

Inspektorem ochrony danych w naszej placówce jest Katarzyna Fryczkowska, z którą skontaktujesz się mailem info@abi.radom.pl

Twoje dane zbieramy wyłącznie w celach związanych ze statutowymi zadaniami MUZEUM. Podstawą naszego działania jest przepis prawa i nasz usprawiedliwiony cel. Twoje dane pozyskaliśmy podczas pierwszego kontaktu na etapie nawiązywania współpracy. Poprosimy Cię o podanie tylko takiego zakresu danych, jaki jest niezbędny do realizacji naszych celów:

  • gromadzenie zabytków w statutowo określonym zakresie;
  • katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów;
  • przechowywanie gromadzonych zabytków, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych;
  • zabezpieczanie i konserwację zbiorów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczanie zabytków archeologicznych nieruchomych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody;
  • urządzanie wystaw stałych i czasowych;
  • organizowanie badań i ekspedycji naukowych, w tym archeologicznych;
  • prowadzenie działalności edukacyjnej;
  • popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę;
  • udostępnianie zbiorów do celów edukacyjnych i naukowych;
  • zapewnianie właściwych warunków zwiedzania oraz korzystania ze zbiorów i zgromadzonych informacji;
  • prowadzenie działalności wydawniczej.

W trosce o bezpieczeństwo zasobów Muzeum informujemy Cię, że będziemy monitorować siedzibę Muzeum z poszanowaniem Twojej ochrony do prywatności. W tym wypadku będziemy działać w oparciu o prawnie uzasadniony interes realizowany przez nas jako administratora.

Nie będziemy przekazywać Twoich danych poza Polskę, ale chcemy udostępnić je podmiotom, które wspierają nas wypełnianiu naszych zadań. Działamy w tym przypadku w celu wypełnienia obowiązku prawnego, który na nas spoczywa oraz w związku z naszym prawnie usprawiedliwionym celem.

Twoje dane będziemy przetwarzać w oparciu o uzasadniony interes realizowany przez nas jako administratora danych tj. do momentu ustania przewarzania w celach planowania biznesowego związanego z organizacją funkcjonowania Muzeum.

Przysługuje Ci prawo dostępu do Twoich danych, a także sprostowania, żądania usunięcia lub ograniczenia ich przetwarzania. Masz także prawo złożenia skargi do organu nadzorczego.

Podanie danych osobowych jest dobrowolne, ale odmowa ich podania może uniemożliwić podjęcie współpracy.

Administrator Danych Osobowych